Bestemming bereikt

Bij een tweede poging de Noordkaap te bezoeken hebben we meer geluk. De mist is behoorlijk weggetrokken en het uitzicht bovenop de kaap is beter dan we verwacht hadden. Geen zon, maar ook zonder zon is de Noordkaap indrukwekkend, 307 mtr. steil boven zeeniveau. Kriebels in je buik als je naar beneden kijkt. Gelukkig staan er hekken langs de rand. Wel moeten we ons warm aankleden, dikke jacks en thermo-ondergoed aan. In de loop van de dag trekt de mist helemaal weg en zien we waarvoor we, behalve de zon, ook gekomen zijn: het indrukwekkende uitzicht over de Barentszee en omliggende steile kliffen. Het licht over het landschap is bijzonder en wisselt bijna met de minuut. Bezoekers zijn er in dit jaargetijde nauwelijks in tegenstelling tot de zomer, wanneer 260.000 mensen de Noordkaap bezoeken. We hebben dus alle ruimte om te fotograferen en alles in ons op te nemen. Met de rug naar Europa gekeerd absorberen we het grandioze uitzicht en hadden niet verwacht dat het nog net zo bijzonder zou zijn als 10 jaar geleden. Iets verderop staat het monument ‘Kinderen van de aarde’. 7 kinderen vanuit diverse delen van de wereld hebben hun visie gegeven op de thema’s samenwerking, vriendschap en hoop en dit uitgebeeld in 7 ronde kunstwerken. Altijd iets om bij stil te staan. En als je je niets van de andere toeristen aantrekt, je een beetje afzondert en de omgeving op je in laat werken dan is bovenop de Noordkaap staan een machtig gevoel en tegelijk ook nietig met zoveel oernatuur om je heen.
Na het oergevoel storten we ons in de commercie van de Noordkaaphal. Er draait een schitterende panoramafilm over de Noordkaap en het leven in de omringende vissersdorpjes. De prachtige beelden en de overdonderende muziek laten ons en de 4 andere bezoekers 20min. later een beetje beduusd uit onze stoelen opstaan. Ergens anders in het gebouw is een expositie van een Duitse kunstenares, Eva Schmutterer, die sinds 12 jaar op het Noordkaapeiland woont. We raken gecharmeerd van haar warme en helder gekleurde schilderijen die het leven op het eiland uitbeelden. In de souvenirswinkel kopen we een door haar geschreven boekje met de titel ’Hier, aan het einde van de wereld’ waarin ze op duidelijke en soms humoristische wijze vertelt over de historie en het leven in dit gebied. Na het lezen van het boekje komen we tot de conclusie dat iedereen die een beetje verder wil kijken op dit eiland dan alleen de Noordkaap, dit boekje verplicht zou moeten lezen. Via dit boekje leren we zoveel beter dit kale, mistige en winderige eiland en hun bewoners kennen en bovenal te waarderen.
Een paar wetenswaardigheden uit het boekje: Het eiland waar de Noordkaap op ligt heet Magerøya, wat afgeleid is van een Samisch woord dat steile, barre kust betekent. Beslist geen overdreven omschrijving. Ieder voorjaar trekken de rendierkuddes, vanuit het Noorse binnenland naar de kust, o.a. naar Magerøya. Een aantal Samische families reizen met hun kuddes mee. Om op het eiland te komen worden de rendieren met een veerboot overgevaren. Ze zijn goede zwemmers, maar na de lange strenge winter hebben ze geen kracht meer om te zwemmen. Op het eiland krijgen ze hun jongen en grazen de 5000(! je struikelt er bijna over) dieren de hele zomer het toch al kale eiland nog kaler om in het najaar wél van het eiland naar het vasteland te zwemmen. Ook de jongen zijn dan sterk genoeg om de 1,8km. water te overbruggen. De Samenbevolking is van oorsprong een vredelievend volk dat geen oplossingen zocht in iets uitvechten, maar in elkaar en de natuur respecteren. Daarom zijn ze vaak ondergeschikt geweest aan andere volken. Gelukkig worden ze nu wel gehoord, al is het overal nog niet altijd zoals het zou moeten.
De begroeiing op het eiland is schraal, geen enkele boom te vinden, en de struikjes die er staan worden niet hoger dan een paar decimeter. Wie als enthousiast tuinier toch een boom in zijn tuin zet, moet deze wel heel erg vertroetelen wil deze overleven. ‘s Winters inpakken en met touw bij elkaar binden om de stormen te doorstaan. Twee maanden lang komt de zon dan niet meer boven de horizon uit en als dat wel weer het geval is, krijgen de kinderen vrij van school om een dag in de zon door te brengen.
Aan het begin van wegen naar dorpjes staan oranje borden langs de weg waarop tijden en dagen staan aangegeven. ‘Kolonnetijden’ staat erboven vermeld. We vroegen ons af wat dat betekende. Het boekje gaf antwoord. Wanneer in de winter de weersomstandigheden extreem slecht zijn vanwege bijv. sneeuwval/storm of lawinegevaar, worden deze wegen afgesloten en kun je alleen onder begeleiding op de plek van bestemming komen. Iedereen verzamelt zich op de op het bord aangegeven tijd aan het begin van de weg en rijdt dan in een kolonne, aangevoerd door een sneeuwschuiver, naar het dorp. Soms is het niet meer mogelijk dezelfde dag terug te rijden. Dan vind je altijd onderdak bij iemand in het dorp die je een slaapplaats aanbiedt. Het is beslist verboden om in zulke omstandigheden alleen op weg te gaan. Onvoorstelbaar, zo anders als het leven hier is, mede door de leefomstandigheden en door de twee culturen, de Samische en de Noorse, die hier zo dicht naast elkaar leven.
Tijdens WOII zijn alle dorpen op het eiland afgebrand en hebben de bewoners in de enige overgebleven kerk gewoond totdat ze hun huizen weer opgebouwd hadden. En als je in de film op de Noorkaap hebt gezien hoe de vissers ‘s winters de barre kou op de poolzee trotseren, dan krijg je vanzelf respect voor de behulpzame mensen die tussen torenhoge bergen en naast kale vlaktes in piepkleine vissersdorpjes, waar rendieren in de tuin grazen, aan het einde van de wereld wonen.

Rini en Elly